آشنایی کامل با صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل

صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها چیست؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا یک توضیح جامع را برای صورت‌های مالی به شما ارائه کنیم. این نوع اسناد در حسابداری و حسابرسی به عنوان داکیومنت‌های اصلی شناخته می‌شوند و می‌توانند در فهمیدن وضعیت مالی و عملکرد شرکت‌ها بسیار مهم باشند. در ادامه به معرفی آنها، بررسی انواع و اهمیت‌شان و نیز اجزایی که دارند خواهیم پرداخت.

آشنایی با صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل

اگر در زمینه مالی و حسابداری فعالیت‌ می‌کنید، حتما نام صورت‌های مالی را شنیده‌اید. علم حسابداری با محاسبه و ارائه داده‌ها و ارقام همراه است که هرکدام در جای خود مهم هستند. شما نمی‌توانید آنها را به صورت یک انشاء برای دیگران بازخوانی کنید، بلکه باید اطلاعات مرتبط را به صورت گزارش، جداول و قالب‌های خاصی ارائه نمایید.

ابتدا می‌خواهیم به آشنایی با صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها بپردازیم که می‌توان تعریف زیر را ارائه کرد:

• صورت‌های مالی، گزارش‌هایی هستند که در یک بازه زمانی خاص برای نمایش نتیجه فعالیت‌های یک واحد تجاری، اقتصادی یا شرکت ارائه می‌شوند. تهیه این گزارش‌ها بر عهده واحد حسابداری مجموعه است که باید در چارچوب‌ها و قالب‌های مشخصی تدوین و ارائه گردند.

ممکن است بپرسید که هدف ارائه صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها چیست؟ در این خصوص باید بدانید که تهیه این گزارشات اهداف متنوعی را در بر می‌گیرد که عبارتند از:

• دسته بندی اطلاعات.
• خلاصه کردن داده‌ها.
• در قالب درآوردن داده‌ها و انتشار آن.
• نمایش وضعیت انعطاف پذیری شرکت.
• نمایش دستاوردها، وضعیت و عملکرد مالی شرکت برای ذینفعان و مدیران.
• پیش بینی وضعیت مالی، سود و زیان، مقایسه آن با دیگر شرکت‌ها، بررسی جریان‌های نقدی و بسیاری موارد دیگر.

گزارشات مالی و صورت‌های آن، تاثیر مهمی در جلب نظر سرمایه گذاران، تحلیل فاندامنتال شرکت و اتخاذ تصمیمات پیش رو توسط مدیران دارد. از این رو مهم است که با دقت و اطمینان از صحیح بودن داده‌ها، تدوین و ارائه شوند.

با ما باشید تا دلایل اهمیت صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها را در ادامه بیان کنیم.

انواع صورت‌های مالی کدامند؟

قبل از اینکه به بررسی اهمیت این اسناد بپردازیم، بد نیست با انواع صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها آشنا شوید. در کل صورت‌های مالی به ۶ دسته تقسیم شده‌اند که ۴ مورد اول آنها، با عنوان صورت‌های مالی اساسی شناخته می‌شوند. در رابطه با معرفی ۴ سند اصلی می‌توان گفت:

• ترازنامه: یکی از انواع اسناد مالی است که می‌توان به کمک آن برای مشخص کردن وضعیت مالی یک شرکت در یک زمان مشخص اقدام کرد. اجزای این نوع صورت مالی را می‌توان در ۳ بخش دارایی، بدهی و نیز سرمایه طبقه بندی کرد که عناصر ترازنامه تلقی می‌شوند. شما می‌توانید مقادیر هرکدام از این ۳ آیتم را برای شرکت‌های مختلف در ترازنامه مشاهده کنید.
• صورت سود و زیان: اگر می‌خواهید نتایج فعالیت یک واحد تجاری را که همان سود یا زیان مجموعه است، در یک بازه زمانی مشخص مشاهده کنید، این صورت مالی قابل استفاده خواهد بود.
• صورت سود و زیان جامع: در این گزارش، تغییراتی که در عناصر مالی یک شرکت بر اثر هزینه‌ها یا درآمدها محقق شده باشند یا تحقق نیافته‌اند، در یک دوره زمانی نمایش داده می‌شوند.
• صورت جریان وجوه نقد: برای بررسی تغییرات در وجه نقد یک واحد تجاری، از این سند استفاده می‌شود. این وجوه نقد ناشی از موارد مختلفی اعم از فعالیت‌های عملیاتی، تامین مالی و سرمایه گذاری است.

چرا صورت‌های مالی مهم هستند؟

اگر به عنوان یک حسابدار یا فعال مالی و مالیاتی کار می‌کنید، مهم است که با اهمیت صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها آشنا شوید. در این خصوص می‌توان به چند دلیل مهم اشاره کرد:

اول آنکه تدوین و ارائه صورت‌های مالی باعث می‌شوند تا بتوانید وضعیت مالی شرکت خود را شفاف سازی کنید. این موضوع یکی از مهم‌ترین کارکردهای صورت مالی است که هم سرمایه گذاران و نیز مدیران، آن را از بخش حسابداری شرکت انتظار دارند. از سوی دیگر تفکیک اطلاعاتی که در این گزارش‌ها انجام می‌شود، به خوبی به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید داده‌های مهم را داشته باشید.

در ثانی شما می‌توانید با دریافت این گزارش‌ها، در وقت خود صرفه جویی کنید. همانطور که گفتیم، صورت‌های مالی با نمودارها نشان داده شده‌اند و خلاصه و مهم‌ترین آمارها را ارائه می‌کنند. پس امکان آن را می‌دهند تا بتوانید در یک نگاه، وضعیت کلی شرکت را درک نمایید. این مورد یکی از خاصیت‌های مهم گزارش‌های مالی است که در تحلیل‌های فاندامنتال به شدت اهمیت داشته و افراد باید با مشاهده آمارها، به یک جمع بندی از وضعیت مالی، سود و زیان و … برسند.

سومین علتی که می‌توان بیان کرد، ارزیابی مالیات یک شرکت است. همانطور که می‌دانید، شرکت‌ها می‌بایست ضرایب ثابتی را بر روی سود خود اعمال کنند تا مالیات بدست آید. صورت‌های مالی می‌توانند با ارائه آمارهای سود و زیان، هزینه‌ها و فروش، به خوبی میزان درآمد یک شرکت را مشخص نمایند. حال شما می‌توانید با چند عمل ضرب و تقسیم، تا حدی مالیات آن را محاسبه کنید.

از سوی دیگر تدوین و ارائه صورت‌های مالی برای برخی شرکت‌ها الزامی است. مثلا می‌توان به شرکت‌های بورسی اشاره کرد که سهامداران آن، عموم مردم هستند. در نتیجه باید گزارش‌های مالی خود را به صورت منظم و شفاف در سامانه کدال بارگذاری کنند. از این جهت، تدوین صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها نیز مهم خواهد بود.

اجزای صورت‌های مالی چیست؟

حال که به آشنایی با صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها پرداختیم، باید اجزای این گزارشات را نیز معرفی کنیم. در این خصوص می‌توان به تفکیک نوع سند گفت:

ترازنامه

همانطور که قبل‌تر هم اشاره کردیم، این سند از ۳ بخش کلی تشکیل شده است که شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام می‌باشد. اجزای هرکدام عبارتند از:

• دارایی‌ها: این بخش عناصر مختلفی را شامل می‌شود که از آن جمله می‌توان گفت: وجه نقد، سرمایه گذاری کوتاه مدت، موجودی کالا، پیش پرداخت‌های هزینه، دارایی‌های غیر جاری، دارایی‌های ثابت، دارایی‌های نامشهود، سرمایه گذاری‌های بلند مدت، سایر دارایی‌ها.
• بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام: در این بخش می‌توان به چند مورد مختلف اشاره کرد که در ۲ دسته کلی یعنی بدهی‌های جاری و غیر جاری تقسیم می‌شوند. از جمله عناصر در این قسمت می‌توان گفت: اسناد پرداختنی، حساب‌های پرداختنی، هزینه‌های معوق، ذخایر، اوراق قرضه.
• حقوق صاحبان سرمایه: از جمله اجزای این قسمت می‌توان گفت: سرمایه پرداخت شده، سود انباشته، اندوخته قانونی و سایر اندوخته‌ها، انباشته سایر اقلام سود و زیان جامع.

صورت سود و زیان

یکی دیگر از صورت‌های اصلی که بسیار مهم است، گزارش سود و زیان می‌باشد که کلیه درآمدها را با کسر تمام هزینه‌ها از فعالیت‌های عملیاتی و غیر عملیاتی در بر می‌گیرد. اجزایی که تشکیل دهنده این صورت مالی هستند، عبارتند از:

• فروش یا درآمد خالص که ناشی از فعالیت تجاری و اصلی مجموعه باشد.
• بهای تمام شده کالای فروش رفته که مجموع هزینه‌های یک واحد تجاری بوده و صرف تولید محصول یا ارائه خدمات شده است.
• سود یا زیان ناخالص که با کسر بهای فروش به صورت تمام شده در نظر گرفته می‌شود.
• هزینه‌های فروش، هزینه‌های اداری و عمومی که شامل هزینه‌های غیر مستقیم و مرتبط با مجموعه است.
• خالص سایر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی که که مرتبط به فعالیت‌های اصلی مجموعه نمی‌باشد.
• سود یا زیان عملیاتی که ناشی از فعالیت‌ها و عملیات اصلی شرکت است.

همچنین از دیگر اجزای این صورت مالی در این بخش می‌توان گفت:

• هزینه‌های مالی.
• سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی.
• سود یا زیان عملیاتی قبل از مالیات.
• مالیات بر درآمد.
• سود یا زیان خالص.

صورت سود و زیان جامع

اگر می‌خواهید هزینه‌ها و درآمدهای تحقق نیافته را نیز در نظر بگیرید، می‌بایست به سراغ این مدل از انواع صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها بروید. در خصوص اجزایی که در این سند وجود دارند می‌توان گفت:

• سود یا زیان خالص.
• سایر اقلام سود و زیان جامع که در این بخش شاهد ۳ داده اعم از مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت، تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی و نیز مالیات مربوط به سایر اقلام سود و زیان جامع هستیم.
• سایر اقلام سود و زیان جامع با کسر مالیات.
• سود و زیان جامع سال که همان مجموع سود و زیان خالص شرکت است.

صورت جریان وجوه نقد

این صورت مالی نیز بسیار مهم است و می‌توانید از طریق آن برای آگاهی از توانایی پرداخت شرکت، نحوه گردش مالی آن، اطلاع از منابع مالی شرکت و نیز برنامه‌های جریان نقدی آتی اقدام کنید. در خصوص اجزای این صورت مالی می‌توان گفت:

• جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی: نقد حاصل از عملیات، جریان خالص ورود و خروج نقد، خالص نقدینگی ورودی به شرکت.
• جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه گذاری: دریافت‌های نقدی حاصل از فروش شرکت‌های فرعی، پرداخت‌های نقدی حاصل از فروش سرمایه گذاری، دریافت نقدی حاصل از سود سهام.
• جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تامین مالی: پرداخت‌های نقدی حاصل از سود تسهیلات، پرداخت‌های نقدی بابت سود اوراق خرید زمین.

هرکدام از این بخش‌ها شامل زیر مجموعه‌هایی است که مثال‌هایی از آنها را در قسمت روبرو بیان کردیم.

یادداشت‌های صورت مالی چیست؟

حال در ادامه موضوع این مقاله یعنی بررسی صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل، به بخش یادداشت‌ها می‌رسیم. در این خصوص باید گفت یکسری یادداشت‌های توضیحی برای صورت‌های مالی ارائه می‌شوند که می‌توانند در توصیف جامع و دقیق‌تر وضعیت‌های مالی، کاربردی باشند. همچنین در این اسناد ما شاهد توصیف جزئیات رخدادهای مالی شرکت هستیم که به شفافیت بیشتر صورت‌های مالی کمک می‌کنند.

ترتیبی که برای ارائه و درج یادداشت‌های صورت مالی درنظر گرفته شده‌اند، عبارتند از:

• تاریخچه فعالیت واحد تجاری.
• مبنای تهیه صورت‌های مالی.
• خلاصه‌ای که باید برای رویه‌های مهم حسابداری درنظر گرفته شوند.
• جزئیات مکمل که باید برای اقلام ارائه شده در صورت‌های مالی اساسی بیان گردند.
• اگر در صورت‌های مالی، اقلام شناسایی نشده هستند باید اطلاعات آنها در نظر گرفته شوند.
• رویدادهایی که مرتبط به زمان بعد از ترازنامه هستند.
• معاملات که با اشخاص وابسته انجام شده.

اگر بخواهیم این یادداشت‌ها را به انواع مختلف آن تقسیم کنیم می‌توان به ۳ مورد اشاره کرد که عبارتند از:

• ساختار.
• افشای رویه‌های حسابداری.
• سایر موارد افشا.

هرکدام از این قسمت‌ها یکسری جزئیات را بیان می‌کنند.

نمونه اکسل صورت‌های مالی

همانطور که گفتیم، صورت‌های مالی دارای یکسری قالب‌ها و ساختارهای خاص خود هستند که می‌بایست اطلاعات را درون آنها قرار دهید. به همین خاطر می‌خواهیم فایل این قالب‌ها را به صورت اکسل برای شما ارائه کنیم. شما می‌توانید همین حالا برای دریافت نمونه‌ی این فایل‌های اکسل، روی این لینک کلیک کنید.

البته توصیه ما این است تا واحدهای حسابداری برای درج اطلاعات، با مشاهده نمونه‌های رسمی، فایل‌های اکسل را خودشان بازطراحی کنند. بدیهی است که داده‌ها باید برمبنای ساختار و نوع فعالیت شرکت در این قالب‌ها درج شوند.

پرسش های متداول کاربران

از جمله پرسش‌های متداولی که ممکن است برای شما کاربران راجع به صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها پیش آیند می‌توان گفت:

• منظور از صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل چیست؟

صورت‌های مالی، اسنادی هستند که در ایران و جهان با عنوان Financial Statements شناخته می‌شوند. این سندها می‌توانند هم به صورت گزارش‌های درون سازمانی و نیز برون سازمانی ارائه گردند. از جمله داده‌ها در این فایل‌های گزارشی می‌توان به سود و زیان، هزینه‌ها، حقوق، جزئیات فعالیت اقتصادی سازمان، جریان وجوه نقدی شرکت و غیره اشاره کرد. در طول مقاله راجع به بخش‌های مختلف این اسناد بیشتر صحبت کرده‌ایم.

• در چه زمانی ارائه صورت‌های مالی الزامی است؟

با توجه به ابلاغیه شماره ۲۰۶/۴۰۱۷۴/د، برخی اشخاص خاص حقیقی و حقوقی ملزم به ارائه صورت‌های مالی هستند. مثلا می‌توان به شرکت‌های سهامی عام، تابعه و وابسته به آنها اشاره کرد. شما می‌توانید جزئیات بیشتر را در این ابلاغیه مطالعه کنید.

• آیا صورت‌های مالی باید به سازمان امور مالیاتی ارائه شوند؟

آن دسته از افرادی که ارائه صورت‌های مالی برای آنها الزامی شده است، باید این کار را انجام دهند. مهلت ارائه صورت‌های مالی که باید حسابرسی شده باشند، در زمان ارسال اظهارنامه و همراه با آن می‌باشد. همچنین شما می‌توانید تا ۳ ماه از تاریخ انقضای ارسال اظهارنامه، این مدارک را ارائه کنید.

جمع بندی

در این مقاله راجع به صورتهای مالی، اجزا، یادداشتها و نمونه اکسل آنها صحبت کردیم. این اسناد از جمله مهم‌ترین داکیومنت‌ها برای بررسی وضعیت یک شرکت است که در علم مدیریت مالی و حسابداری اهمیت بالایی دارد.

اگر به چنین مقالاتی در حوزه مالیات، تامین اجتماعی و حسابداری علاقمند هستید، حتما سری به بلاگ سایت ما بزنید.