یکی از مسائل مالیاتی مهمی که ممکن است روزی خانواده شما نیز با آن سر و کار داشته باشد، مالیات بر ارث است. ابتدا به بررسی مفهوم کلی راجع به این موضوع می پردازیم سپس آموزش مالیات بر ارث را با معرفی مشمولین آن و نیز نحوه محاسبه در سال ۱۴۰۳ بیان خواهیم کرد.
مالیات بر ارث چیست؟
مالیات بر ارث که اولین بار در سال ۱۳۱۶ تدوین یافته است، عبارت است از مالیاتی که بر روی دارایی به جای مانده از متوفی و ترکه او (وراث یا نماینده قانونی) برجای می ماند. این نوع مبحث مالیاتی فقط زمانی معنی پیدا می کند که متوفی از دنیا رفته و دارایی از او بر وارث باقی بماند. توجه کنید که مالیات از نوع مستقیم بوده و به دولت تعلق می گیرد. اظهارنامه مالیاتی آن نیز باید تا حداکثر یکسال پس از فوت شخص (مطابق ماده ۲۶ ق.م.م) به سازمان امور مالیاتی ارسال گردد.
اظهارنامه مالیات بر ارث، طبق ماده ۲۶ قانون مالیات های مستقیم، برگه هایی هستند که اطلاعات مختلفی در آنها ثبت می شوند. از جمله می توان به اطلاعات هویتی، اموال و دارایی ها، واجبات مالی، بدهی ها، اطلاعات وراث در زمان فوتی و نیز هزینه های دفن و کفن وی اشاره نمود. بدیهی است که وراث باید اموال و دارایی های متوفی را لیست کرده و میزان سهم الارث را به صورت دقیق مشخص کنند. سهم الارث هر فرد براساس گواهی انحصار وراثت تعیین خواهد شد.
نکته مهم در ارسال اظهارنامه ارث این است که بازماندگان متوفی باید حداکثر ظرف یکسان از تاریخ فوت، اظهارنامه موضوع ماده ۲۶ ق م م را به سازمان امور مالیات تسلیم نمایند. در نظر داشته باشید که در این اظهارنامه هیچ گونه مالیاتی محاسبه نمی شود و صرفا یک برگه اطلاع رسانی است. مهمترین کاربرد اظهارنامه مالیات بر ارث این است که ورثه می توانند با ارائه دین و بدهی های شخص متوفی در اظهارنامه فوق، بعدا نسبت به تهاتر بدهی و دارایی بپردازند. یعنی در صورتی سازمان امور مالیاتی بدهی های شخص فوت شده را خواهد پذیرفت که این بدهی ها ظرف یکسال از طریق اظهارنامه اعلام شده باشد.
مشمولان آن کدامند؟
طبق ماده ۱۸ قانون مالیات های مستقیم، مشمولین مالیات بر ارث کلیه کسانی هستند (در ۳ طبقه) که از این دارایی ها سهمی می برند. به عنوان مثال طبق قانون قدیم، مقدار آن + کسانی که مشمول بودند به شرح زیر هستند:
- طبقه اول: پدر و مادر، زن و شوهر، فرزند و نوه: مقدار مالیات ۳۵ درصد.
- طبقه دوم: پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر و برادر یا فرزندان آنها: مقدار مالیات ۴۵ درصد.
- طبقه سوم: عمو و عمه، دایی و خاله یا فرزندان آنها: مقدار مالیات ۶۵ درصد.
نکته: مقدار این مالیات طبق قانون قدیم تنها برای مبالغ بالای ۵۰ میلیون تومان درنظر گرفته شده اند.
با توجه به ماده ۱۹ ق.م.م، اموالی که واجد شرایط این مالیات می شوند عبارتند از:
- کلیه ماترک های متوفی که در ایران و خارج از کشور هستند.
- اموال منقول و غیر منقول.
- مطالباتی که قابلیت وصول دارند.
- حقوق مالی که باید پس از کم شدن هزینه کفن و دفن و غیره مالیات آن پرداخت شود.
نحوه محاسبه مالیات های بر ارث در سال ۱۴۰۲ چگونه است؟
از گذشته تاکنون قوانین مالیات تفاوت های زیادی داشته است. در مورد نحوه محاسبه مالیات بر ارث در سال ۱۴۰۳ طبق بندهای ماده ۱۷ ق م م به شرح ذیل است:
| اموال | درصد مالیات بر ارث |
| وسایل نقلیه از جمله وسایل زمینی، هوایی و دریایی | ۲ درصد. |
| حق امتیاز و نیز حقوق مالی دیگر | ۱۰ درصد. |
| حق واگذاری محل و املاک | به میزان ۱.۵ برابر تعرفه هایی که در ماده ۵۹ ق.م.م ذکر شده اند. |
| اوراق بهادار، سپرده بانکی و سود متعلقه | ۳ درصد. |
| سهام و حق تقدم آن | ۱.۵ برابر تعرفه های ذکر شده در ماده ۱۴۳ ق.م.م. |
| اموال فرد فوت شده که در خارج از ایران است | ۱۰ درصد. |
درصدهای فوق برای طبقات مختلف به شرح ذیل است:
| نوع مالیات | طبقه اول | طبقه دوم | طبقه سوم |
| طلا | ۱۰% | ۲۰% | ۴۰% |
| املاک مسکونی | ۷.۵% | ۱۵% | ۳۰% |
| املاک اداری | ۳% | ۶% | ۱۲% |
| املاک تجاری | ۳% | ۶% | ۱۲% |
| سپرده بانکی | ۳% | ۶% | ۱۲% |
| خودرو | ۲% | ۴% | ۸% |
| سهام بورسی | ۰.۷۵% | ۱.۵% | ۳% |
| سهام غیر بورسی | ۶% | ۱۲% | ۲۴% |
| سایر اموال حق امتیاز و سپرده های غیر مجاز | ۱۰% | ۲۰% | ۴۰% |
شما می توانید از طریق جدول بالا و با توجه به ضرایبی که برای اموال به جای مانده از متوفی باقی مانده است، میزان مالیات آن را محاسبه کنید. بهتر است برای ارسال اظهارنامه حتما از یک مشاور مالیاتی کمک گرفته و مشورت بگیرید. شما کاربران می توانید برای پیگیری مباحث مدیریت مالی، خدمات مالیاتی و مالیات خود، پست های این سایت را دنبال کنید. تمام موضوعات به صورت یادداشت هایی خلاصه و مفید ارائه شده اند.
