مبنای ساعت در محاسبه اضافه کاری چیست؟ و چرا باید ۲۲۰ ساعت در ماه و ۴۴ ساعت در هفته و ۷:۲۰ دقیقه در روز کار کنیم؟

ماده 59 قانون کار

مادۀ ۵۹ قانون کار دربارۀ اضافه کاری صحبت می کند. برای اضافه کاری باید دو شرط محقق شود: ۱. موافقت کارگر؛ ۲. پرداخت ۴۰درصد اضافه بر مزد ساعت عادی.

اختلاف نظر در مورد مبنای ساعت در محاسبه اضافه کاری

اختلاف نظر از همین جا شروع می شود. چند ساعت ساعت کار عادی داریم که بعد از آن، اضافه  کار محاسبه می شود؟ تبصرۀ ۱ مادۀ ۵۱ قانون کار به صراحت اعلام می کند که ساعت کار کارگران در هفته نباید بیشتر از ۴۴ ساعت شود. بر این اساس، تفسیری صورت می گیرد: ماه ۴ هفته است. ۴ ضربدر ۴۴ می شود ۱۷۶ ساعت. بنابراین، ساعت کار عادی در ماه ۱۷۶ ساعت است؛ اما اگر دقیق تر به این موضوع نگاه کنیم، می بینیم که ۴ هفته می شود ۲۸ روز؛ در صورتی که ماه ۳۰روزه است.

بنابراین، تفسیر دومی از آن می شود: ۴ هفتۀ ۴۴ساعته به اضافۀ ۲ روز. این دو روز را چند ساعت در نظر بگیریم؟ در خود مادۀ ۵۱ می گوید ساعت کار روزانۀ کارگران نباید بیشتر از ۸ ساعت در شبانه روز باشد. بنابراین، خود قانون ساعت کار روزانه را ۸ ساعت در نظر گرفته است. حالا فرمول را ببینید: ۴ ضربدر ۴۴ یعنی ۴ هفتۀ ۴۴ساعته (۱۷۶) به علاوۀ ۲ روز ۸ساعته (۱۶) می شود ۱۹۲. این ۱۹۲ ساعت به واقعیت نزدیک تر است؛ اما لازم است نگاه دقیق تری به قانون بیندازیم:

ماده 62 قانون کار

مادۀ ۶۲ قانون کار به تعطیلی روز جمعه می پردازد. می گوید روز جمعه تعطیل رسمی است و برای روز تعطیلی به کارگران مزد داده می شود. بنابراین، تعداد روز کارکرد در هفته برای کارگران را تلویحاً ۶ روز در نظر می گیرد. اتفاقاً در تبصرۀ این ماده این موضوع را با صراحت بیشتری اعلام می کند. حالا ما چه داریم؟ ۴۴ ساعت در هفته و ۶ روز کاری. ۴۴ تقسیم بر ۶ می شود ۷ ساعت و ۳۳ دقیقه. تفسیر سوم که دقیق تر است، می گوید: ما ۷ ساعت و ۳۳ دقیقه در روز باید کار کنیم. چند روز کاری داریم؟ ۳۰ روز. ۳۳/۷ ضربدر ۳۰ می شود ۲۲۰ ساعت. بنابراین، ساعت کار عادی ماهانۀ ما ۲۲۰ ساعت است.

نکات مربوط به مبنای ساعت در محاسبه اضافه کاری

۱. قانون کار همیشه حداقل ها را مشخص می کند. هرقدر که مأخذ ساعت کاری بالاتر برود، به ضرر کارمند است. بنابراین، وقتی قانون کار می گوید ۲۲۰ ساعت، ما در کارگاه خودمان می توانیم ۱۹۲ یا ۱۷۶ ساعت یا حتی ساعت کمتری را مأخذ محاسبۀ اضافه کاری قرار دهیم؛

۲. وقتی می گوییم ۳۳/۷ (۷ ساعت و ۳۳درصد)، با تناسبی ساده متوجه می شویم که این ۳۳/۷ در واقع ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه است. پس ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه در روز و ۴۴ ساعت در هفته و ۲۲۰ ساعت در ماه کار می کنیم.

مثال برای مبنای ساعت در محاسبه اضافه کاری

در ادامه، برای محاسبۀ اضافه کاری مثالی می زنم: فرض کنید جمع مزایای حکمی شما ۷میلیون تومان است. می دانیم که مأخذ محاسبۀ اضافه کاری جمع مزایای حکمی منهای مزایای رفاهی است؛ یعنی به جز مزایای رفاهی، هر آیتم حکمی دیگری که در حکم کارگزاری تان دارید، در محاسبۀ اضافه کار دخیل است؛ مثلاً حقوق پایه (که پایۀ سنوات هم البته در آن هست) یا حق جذب یا حق مسئولیت. ۷میلیون تومان جمع حکمتان است و ۱۰ ساعت اضافه کار دارید. ۷میلیون تقسیم بر ۲۲۰ ساعت می شود ۳۱،۸۱۸. ۳۱هزار تومان مزد ساعت کار عادی شماست. حالا برای محاسبۀ اضافه کاری ۳۱،۸۱۸ را ضربدر ۱۰ ساعت اضافه کار و ضربدر ۴۰/۱ می کنیم؛ چون هر ساعت اضافه کار ۴۰درصد بیشتر از یک ساعت کار عادی است. هزینۀ اضافه کاری شما ۴۴۵،۴۵۴ تومان می شود.

اگر به مسائل حقوق و دستمزد علاقه دارید حتما یادداشت آموزش حقوق و دستمزد را در صفحه مربی بخوانید