عقود مشارکت در بانکداری اسلامی
اگر می خواهید بدانید وام مشارکت مدنی چیست، ابتدا باید بدانید که این وام، جزو عقود اسلامی مثل مضاربه و مرابحه است. وام مشارکت این گونه است که بانک می گوید که برای سرمایه گذاری، شما ۲۰% سرمایه را بگذار، من ۸۰% سرمایه را می گذارم و بعد در کاری سرمایه گذاری می کنیم. منتها من ۸۰% سود خواهم برد و شما ۲۰%. در این جریان نرخ سود بانک، ثابت است. در واقع ۲۰% پول را شرکت می دهد و ۸۰% دیگر را بانک می دهد و ۱۰۰% پول را شرکت برمی داریم و در این میان سود بانک تضمین شده است. بانک از این راهکار استفاده می کند تا حرام شرعی «ربا» صورت نگیرد. در واقع بانک به جای صدور اوراق قرضه که ربا هست، اوراق مشارکت صادر می کند؛ یعنی شراکت را آغاز می کند و مشتری را در سود کار خودش شریک می کند. بنابراین سودی که بانک به مشتری می دهد، سود مشارکت در سرمایه گذاری است، نه ربا.
وام مشارکت مدنی
در مشارکت مدنی، بانک و شما در یک زمینه ای مشارکت می کنید و وام یا تسهیلاتی را که دریافت می کنید. فرض کنید شما 5٫00۰٫۰۰۰ تومان از بانک وام می خواهید. مسئول بانک می گوید که من یک کاری با مبلغ ۶٫۲۵۰٫۰۰۰ تومان تعریف می کنم و ۸۰٪ این مبلغ را من می دهم که معادل 5٫00۰٫۰۰۰ تومان می شود و ۲۰٪ دیگر را که معادل ۱٫۲۵۰٫۰۰۰ تومان است شما بدهید. به بیان دیگر اول ۱٫۲۵۰٫۰۰۰ تومان حسابم را شارژ می کنیم و سپس از سمت بانک مبلغ ۶٫۲5۰٫۰۰۰ تومان به حسابم واریز می شود. اصطلاحاً ما سهم الشرکۀ خودمان را واریز می کنیم و بانک هم سهم الشرکۀ خودش را و در نتیجه از این شراکت مدنی با بانک، به گونه ای 5٫00۰٫۰۰۰ تومان وام می گیرم.
مثال وام مشارکت مدنی
یک پیمانکار ساختمان را تصور کنید که کاری انجام داده و شرکت باید به او 99٫00۰٫۰۰۰ تومان پول بدهم. پولش را هم فوری می خواهد و زمان نمی دهد که در اقساط به او بدهند. بانک به اندازه 99٫00۰٫۰۰۰ تومان، کار برای مشارکت مدنی تعریف می کند. بانک می گوید که ۲۰درصد این 99٫00۰٫۰۰۰ تومان می شود ۱۹٫۸۰۰٫۰۰۰ تومان. اگر شرکت این مبلغ را به بانک بدهد، بانک یک راست چک 99٫00۰٫۰۰۰ تومان را به پیمانکار می دهد.