قوانین مالیاتی کدامند؟ طبق مادۀ ۵۱ قانون اساسی «مالیات وضع نمی شود مگر به موجب قانون.» لازم است بدانید منظور از قانون، هر قانونی است که در آن دربارۀ مالیات حرفی زده شده باشد.
قوانین مهم مالیات
۱. قانون مالیات: قانون مالیات، مجموعه قوانین مالیات های مستقیم است که آخرین اصلاحیۀ آن در سال ۱۳۹۴ انجام شد.
این قانون ۲۸۲ ماده دارد.
۲. قانون مالیات بر ارزش افزوده: این قانون در سال ۱۳۸۷ به صورت موقت تصویب شد و ۵۳ ماده داشت.
چند سال بود که مجلس شورای اسلامی در حال تصویب اصلاحیۀ این قانون به صورت یک قانون دائمی بود.
نهایتا قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۰ تصویب و از دی ماه ۱۴۰۰ با ۵۷ ماده به اجرا گذاشته شد.
۳. قانون برنامه های توسعۀ پنج ساله: از سال ۱۳۶۸ (بعد از پایان جنگ ایران و عراق) دولتمردان تصمیم گرفتند برای توسعۀ اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی ایران، برنامه هایی ترتیب بدهند.
این برنامه ها میان مدت و پنج‌ساله است و هر پنج سال دولتمردان آن را تصویب می کنند
و در کنار برنامه های بودجه، نگاهی هم به این برنامه ها می کنند.
به بیان دیگر اگر برنامه های بودجه، یک ساله باشد، دولتمردان برنامه های پنج ساله هم گذاشتند.
از سال ۱۴۰۰ برنامۀ هفتم توسعه شروع شده است.
برای پیشبرد این برنامه ها، طبیعتاً به یک سری قوانین که در قوانین جاری ما وجود نداشت نیاز بود.
از طرفی هم نمی شد که هر بار برای برنامه های توسعه ای، قوانین عوض شود؛
برای همین قانون هایی به نام «قانون برنامه های توسعۀ پنج ساله» نوشته شد.
این قوانین در همۀ حوزه ها از جمله حوزه های مالیاتی ورود کرده بود.
قانون احکام دائمی برنامه توسعه
۴. قانون احکام دائمی برنامۀ توسعه: همان طور که می دانید وقتی برنامه ای نوشته می شود،
باید قوانین مرتبطی هم داشته باشد.
از طرفی فرایند قانون گذاری در ایران خیلی سخت است؛ چون باید قوانین در مجلس تصویب شود.
حدوداً بعد از پنج دوره که برنامه های توسعۀ پنج ساله جلو رفت،
در سال ۱۳۹۵ مشخص شد که برخی از قوانین مدام دارد تکرار می شود و حجم قانون برنامه را بیهوده زیاد می کند.
ازاین رو در همان سال تصمیم گرفتند که ۷۳ قانون را از این قوانین جدا کنند و آن را به‌عنوان قانون «احکام دائمی برنامۀ توسعه» تعیین کنند؛
این قانون شامل قوانینی است که مدام در هر برنامه تکرار می شد
و البته ثابت و برعکس قانون برنامه های توسعۀ پنج ساله است؛
زیرا قانون برنامه های توسعۀ پنج ساله فقط مختص همان پنج سالی است که قوانین در آن اجرا می شود؛
مثلاً قانون برنامۀ ششم، فقط در همان پنج سالی اعتبار دارد که آن برنامه در آن اجرا می شود.
یکی از قوانین احکام دائمی که معروف هم هست و شاید بی آنکه بدانیم، خیلی با آن سروکار داریم،
قانون ۴۵ احکام دائمی است.
این قانون دربارۀ تسعیر ارز است.
متن قانون: «سود تفاوت نرخ تسعیر ارز حاصل از صادرات، از هرگونه مالیات معاف است.»
به این موضوع خیلی اشاره شده است و در قوانین مالیاتی هم این قانون وجود دارد.
قانون بودجه چیست؟
۵. قانون بودجه: هر سال دولت موظف است برنامه و بودجۀ خودش را با یک مادۀ واحده به مجلس بدهد تا تصویب شود.
پس از تصویب، آن بودجه، قانون می شود
و حتماً باید اجرا شود و یک سری قوانین مالیاتی هم آنجا مشخص می شود.
یکی از قوانین معروف آن، قانون معافیت مالیاتی حقوق کارکنان است.
همچنین مبلغ وام ازدواج اینجا مشخص می شود که چقدر است.
۶. قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور: این قانون را دولت آقای روحانی در سال ۱۳۹۴ تصویب کرد.
همان طور که از اسم قانون هم مشخص است، هدفش این است که پیشرفتی در تولید ایجاد کند.
در این قانون هم یک سری قوانین مالیاتی وجود دارد و گاهی می بینیم که برخی شرکت ها به این قوانین مراجعه می کنند.
به ویژه قوانین بسیار مرتبطی برای شرکت های تولیدی در این قانون وجود دارد.
۷. قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان: این قانون در سال ۱۳۹۸ و در ۲۹ ماده تصویب شد.
این قانون در عمل به الکترونیکی کردن کلیه ساز و کارهای مالیاتی مودیان و صدور فاکتور یکسان برای کلیه مودیان می پردازد.
هفت قانون مالیاتی
بنابراین وقتی می گوییم «طبق مادۀ ۵۱ قانون اساسی، مالیات وضع نمی شود مگر به موجب قانون» صرفاً منظورمان قانون مالیات های مستقیم نیست؛ بلکه منظورمان این مجموعه قوانینی است که توضیح دادم:
۱. قانون مالیات های مستقیم
۲. قانون مالیات بر ارزش افزوده
۳. قانون برنامه های توسعۀ پنج ساله
۴. قانون احکام دائمی
۵. قانون بودجه
۶. قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور
۷. قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
این هفت قانون، قوانینی است که شامل قوانین مالیات می شود؛ البته ممکن است قوانین دیگری هم باشد که یا اطلاعی ندارم یا حضور ذهن.
قوانینی که برشمردم هم کتابش وجود دارد و هم فایل پی دی افش در اینترنت هست.
اگر مالی چی هستید یا به این بحث ها علاقه دارید،
پیشنهاد می کنم فایل پی دی اف این قوانینی را که توضیح دادم از اینترنت دانلود کنید
یا کتاب های مرتبط به آن را تهیه کنید.
در نوشتۀ دیگری به طور ویژه توضیح خواهم داد که چرا اصلاً ما کتاب مالیات داریم
و قوانین کتاب های مالیاتی موجود در بازار چه هست
چه موقع نمی توانیم به قوانین موجود در اینترنت اکتفا کنیم
و مجبور هستیم این کتاب ها را تهیه کنیم.
اگر به مسائل مالیاتی علاقه دارید حتما یادداشت مالیات در ایران را بخوانید
