بودجه بندی سرمایه ای یکی از مهم‌ترین کارهایی است که شرکت‌ها برای انتخاب پروژه‌ها و تامین مالی آن انجام می‌دهند. در این مقاله می‌خواهیم توضیحات اجمالی راجع به چیستی این موضوع و مراحلی که برای آن طی می‌شود، بیان کنیم.
منظور از بودجه بندی سرمایه ای چیست؟
این موضوع که با نام‌های capital budgeting و نیز سرمایه گذاری‌های کلان شرکت نیز شناخته می‌شود، پروسه‌ای چند مرحله‌ای می‌باشد. این مراحل عبارتند از: شناسایی، ارزیابی، انتخاب و کنترل سرمایه گذاری‌های بلند مدت شرکت.
عبارت سرمایه گذاری‌های بلند مدت که در این نوع بودجه بندی در نظر گرفته می‌شود، فرصت‌های بلند مدت سرمایه گذاری هستند که جریان‌های نقدی انبوهی از شرکت را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مثلا می‌توان به ایجاد یک خط تولید ماشین اشاره کرد که می‌تواند تا سال‌ها، بودجه‌های کلان را درگیر کند. بودجه بندی سرمایه ای به عنوان قسمتی از بودجه جامع محسوب می‌شود. این نوع بودجه بندی هم به صورت جداگانه ارزیابی شده و هم تحت عنوان هزینه کردهای مرتبط در بودجه جامع در نظر گرفته خواهد شد.
تعریف بودجه بندی سرمایه‌ای
در تعریف دیگر می‌توان این موضوع را میزان هزینه و درآمد ناشی از دارایی‌هایی که از سرمایه گذاری هستند، توصیف نمود. این بودجه زمانی اهمیت می‌یابد که بخواهید از میان طرح‌ها و پروژه‌های مختلف، برخی از آنها را با توجه به هزینه‌های سرمایه‌ای که دارند، انتخاب کنید. با انتخاب این طرح‌ها، بودجه بندی سرمایه ای تدوین شده و به هیئت مدیره تقدیم می‌گردد.
در بودجه بندی سرمایه‌ای، مسائل مختلفی در نظر گرفته می‌شوند. اینکه سرمایه گذاری بلند مدت برای یک پروژه سود کافی را دارد، جریانات نقدی ورودی و خروجی چگونه هستند و چقدر سود ناشی از این پروژه به معیارهای تعیین شده نزدیک می‌باشند.
پروسه بودجه بندی سرمایه‌ای چه مراحلی را طی می‌کند؟
از آنجایی که بودجه بندی سرمایه ای بر عملکرد تجاری کسب‌و‌کار و مدیریت مالی شما موثر خواهد بود، مهم است که جنبه‌های مختلفی در نظر گرفته شوند. به همین خاطر، یک سلسله مراحل در نظر گرفته می‌شوند که عبارتند از:
- شناسایی فرصت های سرمایه گذاری بالقوه.
در اولین قدم، فرصت‌های موجود برای کسب‌و‌کار شما در بلند مدت، شناسایی می‌شوند. این فرصت‌ها به اشکال مختلفی وجود دارند. مثلا خرید یک دستگاه جدید، انتخاب یک محیط (مکان) نو، توسعه محصول و غیره. همچنین شما می‌توانید برای ارتقای تجهیزات فعلی خود اقدام کنید. در کل پروژه‌ای انتخاب خواهد شد که درآمد فعلی را افزایش دهد.
- تجزیه و تحلیل پروژه‌های سرمایه گذاری.
با انتخاب پروژه‌های مختلف، لازم است در یک مرحله برای اولویت بندی آنها و در مرحله بعدی برای آنالیز پروژه اقدام شود. مثلا شرکت تولیدی، تدابیری را برای افزایش فروش محصولات با ارائه یک کالای جدید در نظر بگیرد.
- انتخاب سودآورترین پروژه.
در این مرحله پس از اولویت بندی، سودآورترین پروژه انتخاب خواهد شد. این موضوع به ویژه برای کسب‌و‌کارهایی که بودجه محدودی دارند، مهم است. یکی دیگر از جنبه‌های مهم در این قسمت، بهبود یا حفظ وضعیت سود دهی کسب‌و‌کار می‌باشد. مثلا اگر بیزینس شما نیاز به تجهیزات دارد، باید برای تعمیر یا نوسازی آنها اقدام کنید تا جریان سود دهی فعلی حفظ گردد.
- برنامه ریزی برای بودجه بندی سرمایه ای.
تامین مالی پروژه انتخاب شده، یکی از مهم‌ترین مراحلی است که در پروسه بودجه بندی تعریف می‌شود. توجه کنید که این امر، کار آسانی نیست و نیاز به تیم‌های کارشناس مالی و حسابرسی دارد که در کنار نیروهای فنی، منابع هر بخش را شناسایی و تامین کنند. از سوی دیگر، نحوه تامین بودجه از منابع مختلف مانند وام یا سرمایه گذاری و تامین اجتماعی، در این قسمت مشخص می‌شوند.
- بررسی عملکرد.
یکی از کارهای مهم در تیم‌های حسابداری و مالی، ارزیابی عملکرد کسب‌و‌کار است. در این بخش چند هدف دنبال می‌شوند. اول، بررسی نتایج پیش بینی شده با انتظارات فعلی و دوم، پیگیری فرآیند بودجه بندی. این کار می‌تواند برای بهبود و تدوین یک استراتژی عملیات تجاری ضروری باشد.
شما کاربران می‌توانید برای مطالعه مقالات بیشتر در زمینه بورس، مالیات و امور مالی، با بلاگ سایت شخصی من، علی ط ساکی همراه شوید.
