حسابداری چیست؟

در این یادداشت می خواهم به این سوال پاسخ دهم که حسابداری چیست؟ قبلا در یادداشتی به عنوان در جستجوی تعریفی مدرن برای حسابداری مفصل به تعاریف مختلف از حسابداری پرداختم و آخر نتیجه گرفتم که تعریف ذیل جامع ترین تعریفی است که می توان از حسابداری داد: حسابداری دانشی است که توسط فرآیندی استاندارد و سیستم اطلاعاتی قاعده مند، رویدادهای تجاری را تبدیل به گزارشات قابل فهم برای استفاده کنندگان می کند. اما تعریف حسابداری هر چه باشد حسابداری را فرزند بازار آزاد می نامند و هر کجا که اقتصاد آزاد رشد کرده، رشته حسابداری نیز در آنجا رشد کرده است و به راستی اینکه حسابداری زبان تجارت است اصطلاحی برازنده است.

تاریخچه حسابداری

من در یادداشتی به تفضیل درباره نمونه هایی از پیشینه و تاریخچه حسابداری پرداخته ام. درست است که نمونه‌های متعددی از دفاتر بازرگانان ایتالیایی قرن 13 میلادی در موزه‌های بزرگ دنیا وجود دارد که از سیستم حسابداری دوبل یا دو طرفه استفاده شده است. و اولین کتابی که درباره حسابداری دوطرفه چاپ شده، به میانه قرن 15 میلادی بر می‌گردد، اما حسابداری به معنای مجرد همیشه همراه بشر بوده است. هر زمانی که بشر غارنشین تصمیم به داد و ستد گرفت خواه نا خواه حسابداری هم متولد شد. رد پای حسابداری را در تمام تمدن های بزرگ از امپراطوری پارسیان در شرق و سلطه ی رومیان در غرب می توان دید. بله درست است که ما لوکا پاچیولی را به خاطر ابداع حسابداری دو طرفه، پدر علم حسابداری می نامیم، اما حسابداری میراثی است که از گذشته های دور به این دانشمند ایتالیایی رسیده است.

تئوری حسابداری

تئوری را می توان در قالب مجموعه ای از مفروضات، مفاهیم، اصول و استانداردهایی تعریف کرد که چارچوبی عمومی و یکپارچه را برای مراجعات پاسخ جویانه در اختیار میگذارد. تئوری حسابداری و گزارشگری مالی شامل اهداف گزارشگری مالی، خصوصیات کیفی اطلاعات مالی، ماهیت و تعریف عناصر صورتهای مالی و در آخر اصول شناسایی و اندازه گیری عناصر صورتهای مالی است. حسابداری و گزارشگری مالی به وسیله محیط اقتصادی تحت تاثیر قرار میگیرند. به همین ترتیب، تئوری حسابداری و گزارشگری مالی نیز توسط محیط حسابداری تحت تاثیر قرار میگیرد.

معادله حسابداری چیست؟

حسابداری دارای یک معادله اساسی، ساده و در عین حال هوشمندانه است. این شاید تنهاد معادله ای در تاریخ علم باشد که صدها سال است بدون تغییر بوده و مثل ساعت کار می کند.

سرمایه+بدهی= دارایی

من در یادداشتی جداگانه به تفضیل درباره این معادله و مفاهیم بدهکار و بستانکار نوشته ام.

مفروضات محیطی حسابداری چیست؟

همانطور که گفتیم حسابداری مرتب با محیط پیرامون خود در ارتباط است، به همین منظور ما برای ایجاد ساختاری یکپارچه نیازمند چهار فرض محیطی هستیم.

فرض تفیک شخصیت حسابداری: پایه و اساس این فرض بر این استوار است که حسابدار برای یک شخصیت حسابداری مشخص، به حسابداری و گزارشگری اطلاعات مالی می پردازند. به صورت ساده باید گفت که فعالیتهای یک واحد اقتصادی تک مالکیتی باید به طور مجزا از فعالیتهای اقتصادی شخص مالک آن ثبت و نگهداری شود.
فرض دوره مالی: این فرض بر این تصور مبتنی است که فعالیتهای اقتصادی واقع شده در عمر طبیعی یک شخصیت حسابداری، برای مقاصد گزارشگری مالی به دوره های زمانی مصنوعی و ساختگی متعدد قابل تقسیم می باشد. به صورت ساده منظور از این فرض وجود داشتن سال مالی در شرکتهاست.
فرض تداوم فعالیت: این فرض بدین معناست که در صورت عدم وجود شواهد مغایر، فرض می شود واحد تجاری تا آینده ای نامعلوم به عملیات خود ادامه می دهد. به صورت ساده می توان گفت که در این فرض شرکت را مثل یک انسان که تداوم زندگی اش به صورت نامعلوم و ادامه دار است، در نظر می گیرند.
فرض واحد پولی: این فرض در نظر میگیرد که واحد پولی(دلار یا ریال) از ویژگی مشترک تمام واحدهای اندازه گیری پذیرفته شده مثل متر و کیلوگرم بهره مند است. بدیهی است که برای حساب و کتاب کردن ما به یک معیار واحد و مشترک نیاز داریم و در تجارت، واحد پولی معیاری ارزنده است. البته در کشورهایی مثل ایران که با تورم درگیر هستند، این فرض به شدت دچار ضعف خواهد بود.

اصول اخلاقی حسابداری

اخلاق حرفه ای حاوی نظام ارزشی و باورهای جمعی صاحبان یک حرفه است که برچگونگی رفتار، اعمال و مسئولیتهای اعضای آن حرفه در مقابل جامعه، در مقابل یکدیگر و در مقابل اشخاصی که از خدمات شاغلین در آن حرفه استفاده می کنند، حاکمیت دارد.

اصول بینادی اخلاق و رفتار حسابداران:

درستکاری: حسابدار حرفه ای باید در روابط حرفه ای و معاملات خود صادق و پرهیزگار باشد.
واقع بینی: حسابدار حرفه ای باید در قضاوت حرفه ای و کسب و کار خود تنها واقعیتها را در نظر بگیرد.
صلاحیت و مراقبت حرفه ای: حسابدار حرفه ای باید خدماتی را تقبل کند که توان ایفای آن را داشته باشد.
رازداری: حسابدار حرفه ای باید اطلاعاتی را که در جریان ارائه خدمات حرفه ای به دست می آورد، محرمانه تلقی و اسرار صاحبکار را حفظ کند.
رفتار و آیین حرفه ای: حسابدار حرفه ای باید در برخورد با دیگران حین انجام وظایفش، با ادب و احترام رفتار کند.

فرآیندهای حسابداری

فرآیند یا چرخه حسابداری شامل رویه های مورد استفاده برای جمع آوری، پردازش و گزارش رویدادهای اقتصادی یک دوره واحد تجاری است.

جمع آوری اطلاعات در مورد رویدادهای اقتصادی: منظور جمع اوری اطلاعات از مدارک مثبته مثل فروش کالا
تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط با رویدادهای اقتصادی: این گام از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است، زیرا تجزیه و تحلیل اطلاعات، نحوه ورود یک رویداد به سیستم حسابداری را تعیین می کند. داشتن دانش مناسب در مورد تئوری حسابداری در این مرحله یاری کننده است.
ثبت رویدادهای اقتصادی در دفتر روزنامه: فرایند ثبت، اولین گام ورود اطلاعات اقتصادی جمع آوری و تجزیه و تحلیل شده، در سوابق حسابداری شرکت می باشد. محلی که مبادلات در آن ثبت می شوندف اصطلاحا دفتر ثبتهای اولیه یا دفتر روزنامه نامیده میشود. در حقیقت دفتر روزنامه، سابقه مبادلات را به ترتیب وقوع در بر دارد.
نقل به حسابهای دفتر کل: منظور از دفتر کل، پایگاهی است که تمرکزش به جای رویداد و اسناد، روی حسابهاست. یعنی اگر در دفتر روزنامه برای هر رویداد چند حساب مختلف درگیر میشدند، در دفتر کل برای هر حساب یک پایگاه جداگانه موجود است.
تهیه تراز آزمایشی تعدیل نشده: این تراز که در پایان سال مالی تهیه می شود، فهرستی از تمام حسابهای دفتر کل به همراه مانده هر حساب قبل از انجام هرگونه ثبت تعدیلی(اصلاحی) میباشد.
انجام ثبتهای تعدیلی(اصلاحی): بعد از انجام تمام ثبت های حسابداری طی دوره، ممکن است بعضی از مبادلات به رغم وقوع، هنوز در حسابها ثبت نشده باشد. مثل مستهلک کردن پیش پرداختها یا حتی اصلاح ثبتهای اشتباه.
تهیه تراز آزمایشی تعدیل شده: منظور ترازی است که بعد از انجام ثبتهای اصلاحی و تعدیل تهیه می شود.
تهیه صورتهای مالی: صورتهای مالی محصول نهایی فرایند حسابداری است و در گزارشگری مالی، صورتهای مالی از مرکزیت برخوردارند.
انجام و نقل ثبت های بستن حسابهای موقت: بعد از تهیه صورتهای مالی، حسابهای سود و زیانی در دفتر کل، باید بسته شوند(به صفر تقلیل یابند) تا بدین ترتیب بتوان از آن ها برای ثبت مبادلات درآمد و هزینه دوره بعد استفاده نمود.
تهیه تراز آزمایشی اختتامیه و بستن حسابهای دائمی: این تراز، آزمون برابری بدهکارها و بستانکارها در دفتر کل بعد از نقل ثبتهای بستن حساب ها می باشد.

خصوصیات کیفی اطلاعات مالی

به صورت کلی خصوصیات کیفی به اطلاعاتی گفته می شود که موجب می گردد اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی برای استفاده کنندگان در راستای وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود.

خصوصیات کیفی مربوط به محتوا:

مربوط بودن: اطلاعاتی مربوط تلقی می شوند که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال یا آینده تایید یا تصحیح ارزیابیهای گذشته آن ها موثر واقع شوند
قابل اتکا(اعتماد)بودن: اطلاعاتی قابل اتکاست که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه ی با اهمیت باشد و به طور صادقانه معرف آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است.

خصوصیات کیفی مربوط به ارائه:

قابل مقایسه بودن: استفاده کنندگان صورتهای مالی باید بتوانند صورتهای مالی واحدهای تجاری مختلف را با یکدیگر مقایسه کنند.
قابل فهم بودن: اطلاعات مندرج در صورتهای مالی باید به آسانی برای استفاده کنندگان قابل درک باشد.

صورت های مالی اساسی

ترازنامه: که آن را صورت وضعیت مالی نیز می نامند، داراییها، بدهیها و حقوق مالکانه یک واحد تجاری را در پایان هر دوره مالی گزارش می کند.
صورت سود و زیان: درآمدها و هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی و اقلام غیرمترقبه و در نتیجه سود و زیان خالص را گزارش می کند.
صورت سود و زیان جامع: شامل خلاصه ای از مبادلات تاثیرگذار بر حقوق مالکانه(بجر مبادلات مالکانه) طی یک دوره مالی است.
صورت جریان وجوه نقد: که صورت جریان های نقدی نیز می نامند، جریان های نقدی ورودی و خروجی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بایت تامین مالی، مالیات بر درامد، سرمایه گذاری ها و فعالیتهای تامین مالی طی یک دوره مالی را در بر دارد.
صورت تغییرات در حقوق مالکانه: کلیه مبادلات مالکانه مربوط به سرفصل حقوق صاحبان سهام در طول دوره مالی را نشان می دهد.

استفاده کنندگان از صورتهای مالی

استفاده کنندگان صورتهای مالی به اشخاصی اطلاق می گردد که جهت رفع نیازهای اطلاعاتی متفاوت خود از صورتهای مالی استفاده می کنند. از این جمله می توان به سهامداران، سرمایه گذاران، بانکها، مشتریان، کارکنان و دولتها اشاره کرد.

اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری

حسابداری تعهدی: حسابداری تعهدی در مقابل حسابداری نقدی، به جای تمرکز محض بر دریافتها و پرداختهای نقدی، بر مبادلات و سایر رویدادهای اقتصادی که دارای پیامدهای نقدی هستند، تمرکز و تاکید دارد.
اصل بهای تمام شده تاریخی: قیمت مبادله ای تعیین شده یا بهای تمام شده متحمله در زمان وقوع مبادله، مبنایی برای ثبت اولیه داراییها و بدیهیاست.
مفهوم تحقق: درآمد باید زمانی در صورت سود و زیان شناسایی شود که مبلغ و زمان بندی درآمد به طور معقولی قابل تعیین باشد و فرآیند کسب عایدات کامل یا تقریبا کامل شده باشد.
اصل تطابق: به این معناست که درآمدهای ایجاد شده و هزینه های به وقوع پیوسته برای ایجاد این درآمدها باید هر دو در یک صورت سود و زیان واحد گزارش شوند.
افشا: صورتهای مالی منتشر شده و یادداشتهای مربوط باید حاوی هرگونه اطلاعات اقتصادی مرتبط با شخصیت حسابداری باشد که به اندازه کافی برای اثرگذاری بر تصمیمات استفاده کنندگان آگاه و محتاط اهمیت دارد.

عناصر صورتهای مالی

داراییها: عبارت است از حقوق نسبت به منافع اقتصادی آتی یا سایر راههای دستیابی مشروع به آن منافع که در نتیجه معاملات یا سایر رویدادهای گذشته به کنترل واحد تجاری درآمده است.
بدهیها: عبارت است از تعهد انتقال منافع اقتصادی توسط واحد تجاری ناشی از معاملات یا سایر رویدادهای گذشته است.
حقوق مالکانه: یا خالص داراییها، حق مالی(منافع) باقیمانده در داراییهای یک واحد تجاری پس از کسر کل بدهیها از کل داراییهاست.
درآمدها: افزایش در حقوق صاحبان سرمایه به جز مواردی که به آورده صاحبان سهام مربوط می شود.
هزینه ها: کاهش در حقوق صاحبان سرمایه به جز مواردی که به ستانده صاحبان سرمایه مربوط می شود.
سود یا زیان عملیاتی: اختلاف بین درآمدها و هزینه های عملیاتی نشان دهنده سود یا زیان عملیاتی می باشد. منظور از درآمدها و هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی، درآمد و هزینه های مربوط به فعالیت اصلی و فرعی شرکت است.
آورده صاحبان سرمایه: عبارتست از افزایش در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از سرمایه گذاری در واحد تجاری.
ستانده صاحبان سرمایه: عبارتست از کاهش در حقوق صاحبان سرمایه ناشی از انتقال دارییها به صاحبان سرمایه(برداشت).

استانداردهای حسابداری

اگرچه اطلاعات مالی از منابع مختلف قابل استخراج است، اما در حال حاضر صورتهای مالی هسته اصلی منابع اطلاعات مالی را تشکیل می دهد، بنابراین باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد. صورتهای مالی زمانی از کیفیت مطلوب برخوردار خواهد بود که بر اساس ضوابط معتبر یعنی استانداردهای حسابداری تهیه شده باشد. استانداردهای حسابداری ضوابط شناسایی و اندازه گیری داراییها، بدهیها، سرمایه، درآمد و هزینه ها را مشخص می کنند.

حسابداری و حسابرسی

حسابداری را سیستمی تعریف می کنند که داده های مربوط به فعالیت های واحد تجاری را دریافت و اندازه گیری می کند، سپس آن ها را پردازش و در قالب نتایج فعالیت و عملکرد واحد تجاری، به تصمیم گیرندگان گزارش می کند. در مقابل حسابرسی فرآیند منظم و با قاعده جهت جمع آوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد درباره ادعاهای مدیریت در ارتباط با فعالیت های اقتصادی، به منظور تعیین درجه انطباق این ادعاها و اظهارات با معیارهای از پیش تعیین شده و گزارش نتایج به افراد ذینفع است.

به صورت خلاصه اگر محصول حسابداری صورتهای مالی باشد، محصول حسابرسی این است که تایید کند که این صورتهای مالی بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه شده است و هیچ گونه تحریف با اهمیتی بر آن وارد نشده است. به فردی که کار حسابداری انجام میدهد، حسابدار می گویند و به فردی که کار حسابرسی، حسابرس.

انواع گرایشات حسابداری چیست؟

حسابداری دارای گرایشات مختلفی است و هر کدام از این گرایشات نیازمند تخصص های مختلفی هستند.

حسابداری مالی(عمومی): آن بخش از حسابداری است که هدف آن تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان برون سازمانی(خارجی) است. منظور از استفاده کنندگان برون سازمانی سهامداران، سرمایه گذاران و اعتباردهندگان هستند. تقریبا در هر شرکتی این نوع حسابداری در جریان است. برای شرکتهایی که فعالیتهای ساده ای نظیر خرید و فروش انجام میدهند به این نوع حسابداری، حسابداری بازرگانی نیز گفته می شود. عمده محصول این نوع گرایش همان صورتهای مالی است. این گرایش به شدت گذشته نگر است و عموما با مبناهای پولی سر و کار دارد.
حسابداری مدیریت: آن بخش از حسابداری است که هدف اصلی آن تامین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان درون سازمانی(داخلی) است. منظور از استفاده کنندگان داخلی سطوح مختلف مدیریت و کلیه افرادی هستند که در امر تصمیم گیری داخل شرکت دخالت دارند. حسابداری مدیریت صرفا گزارشاتی بر مبنای واحد پولی ارائه نمی دهد، و ممکن است گزارشاتی بر مبنای هر نوع واحد اندازه گیری نظیر متر و کیلو را ارئه دهد. همچنین این نوع حسابداری آینده نگر و تخمینی است و بر اساس نظر مدیریت، گزارشات متنوعی را تهیه می کند.
حسابداری بهای تمام شده(صنعتی): حسابداری صنعتی بخشی از حسابداری است که اطلاعات مورد نیاز حسابداری مالی و حسابداری مدیریت را تامین می کند. همانطور که از اسم این گرایش پیداست، این حسابداری با بهای تمام شده کالای تولید شده سر و کار دارد و به محاسبه بهای تولید، شامل مواد، دستمزد و سربار می پردازد.
حسابداری دولتی: حسابداری بخش دولتی(بیشتر در گذشته) عموما به صورت نقدی انجام میشود. در حسابداری نقدی، بر خلاف حسابداری تعهدی، تمام رویدادهای مالی صرفا بر اساس دریافت و پرداخت وجوه نقد، ثبت و پردازش میگردند.

انواع واحد های حسابداری

در هر سازمانی امور مالی به واحدهای کوچکتر تقسیم می شود:

حسابداری بهای تمام شده: یا حسابداری صنعتی که به محاسبه بهای تمام شده کالای تولید شده می پردازد.
حسابداری خرید: در شرکتهای بازرگانی کاربرد دارد و به نگهداری محاسبات خرید و سیستم انبار می پردازد.
حسابداری فروش: به کنترل و ثبت حسابهای مربوط به فروش کالا و حسابهای دریافتنی می پردازد.
حسابداری خزانه: کلیه امور مربوط به وجوه نقد و بانک شامل تنخواه گردان مربوط به این حسابداری است.
حسابداری مالیاتی(قانونی): تمرکز این حسابداری بر رعایت قانونهای مالیاتی برای جلوگیری از پرداخت مالیات مضاعف است.
حسابداری اموال: به حفاظت و کنترل اموال و داراییهای شرکت می پردازد.
حسابداری مدیریت: به تجزیه و تحلیلی اطلاعات مالی و غیر مالی یک واحد تجاری می پردازد.
حسابداری حقوق و دستمزد: به محاسبات مربوط به حقوق کارکنان می پردازد.
حسابداری پیمانکاری: به محاسبات مربوط به صورت وضعیت ها و درصد پیشرفت کار در پروژه های پیمانکاری می پردازد.
حسابداری سرمایه گذاری و سهام: این واحد در شرکتهای سهامی بورسی وجود دارد و به انجام کارهای حوزه سهامداری می پردازد.

سمت های شغلی حسابداری

در هر شرکتی امور مالی نیاز به سازمان دهی دارد و به طبع نیازمند ساختار سازمانی است. در زیر عنوانین شغلی حوزه حسابداری را برمی شموریم:

مدیر ارشد مالی(CFO): ارشدترین عضو مالی یک سازمان بزرگ است. این شخص کمتر در مسائل حسابداری وارد میشود. و بیشتر به جنبه های کلان و استراتژیک سازمان مثل بودجه ریزی، تامین مالی و سرمایه گذاری در کنار مدیرعامل می پردازد. بدیهی است که برخی وظایف تشکیلاتی نیز مثل مذاکره با طرفهای تجاری به عهده اوست. این سمت صرفا در سازمان های بزرگ وجود دارد و معمولا در ایران به عنوان معاونت مالی از این سمت نام می برند. همچنین از آنجایی که بیشتر اطلاعات مورد نیاز در تصمیمات کلان سازمان از امور مالی استخراج می شود، این شخص از طریق مدیرمالی و روسای حسابداری با بخش حسابداری در ارتباط است.
مدیر مالی: الزاما هر سازمانی دارای سی اف او نیست. بنابراین مدیر مالی همان وظایف سی اف او را انجام میدهد با این تفاوت که درگیر مسائل کلان و استراتژیک سازمان مثل سرمایه گذاری ها نیست. و بیشتر بر کار روسای حسابداری نظارت می کند.
رئیس حسابداری: بخش عملیاتی کار حسابداری زیر نظر روسای حسابداری انجام می شود. هر واحد حسابداری نظیر حسابداری حقوق، حسابداری بهای تمام شده یا حسابداری فروش، زیر نظر یک رئیس حسابداری اداره می شود. رئیس حسابداری برخلاف مدیر مالی، فردی عملیاتی است و صرفا در حیطه حسابداری انجام وظیفه می کند.
حسابدار: به کلیه افراد زیر نظر رئیس، حسابدار گفته می شود. حسابداران که بر اساس سابقه و توانایی ممکن است به کمک حسابدار، حسابدار یا کارشناس ارشد حسابداری تقسیم شوند، وظیفه جمع آوری و ثبت اطلاعات و رویدادهای مالی را بر عهده دارند.

مزایا و معایب کار حسابداری چیست؟

حسابداری هم مثل هر کاری دارای مزایای خاص و معایبی است. در زیر مهمترین آن ها ذکر شده است:

مزایا

هر شرکتی نیاز به حسابدار دارد، بنابراین بازار کار بزرگی دارد.
حسابداری و امور مالی یکی از شاخه های اصلی هر فعالیتی است، بنابراین با این تخصص می توان به درجات بالای هر سازمانی رسید.
حسابداری در بسیاری از کشورها جزو شغل های پردرآمد محسوب میشود.
به خاطر تخصصی بودن کار، حسابداری جزو مشاغل با پرستیژ می باشد.

معایب

به خاطر مسئولیتی که کار حسابداری دارد، این شغل بسیار پر استرس می باشد.
در برخی از روزهای سال حجم کاری حسابداری بسیار بالا می باشد.
به خاطر تکراری بودن خیلی از امور این کار میتواند برای افرادی کسل کننده باشد.

نرم افزارهای حسابداری

در گذشته حسابداری به صورت دستی انجام میشد و حسابداران کلیه امور را در دفاتر کاغذی ثبت می کردند. در دوران معاصر و با پیشرفتهایی که در تکنولوژی به ویژه کامپیوتر شده است، بسیاری از امور تکراری و با حجم بالای حسابداری به نرم افزارهای حسابداری سپرده شده است. و تقریبا تمام شرکتها برای نگهداری اطلاعات خود از نرم افزارهای حسابداری استفاده میکنند. در حال حاضر انواع نرم افزارهای حسابداری، مالی و اداری یکپارچه در بازار وجود دارد. این نرم افزارها دارای ماژول های مختلف از جمله: خزانه، حقوق، انبار، بهای تمام شده، اموال، منابع انسانی و حسابداری هستند.

قوانین موضوعه در حسابداری چیست؟

در حسابداری تقریبا با خیلی از قوانین کشوری سر و کار داریم. از جمله:

قوانین مالیاتی: شامل قانون مالیاتهای مستقیم، قانون مالیات بر ارزش افزوده، قانون پایانه های فروشگاهی
قوانین حوزه کار و تامین اجتماعی: شامل قانون کار و قانون تامین اجتماعی
و قوانین چک، تجارت، بودجه سالانه و اسناد چشم انداز توسعه ایران

مهارت های لازم برای حسابداران

مدرک دانشگاهی لازمه ی کار حسابداری است، زیرا حسابداری دانشی است که جزئیات زیادی دارد و اگر کسی به صورت بلند مدت قصد تمرکز بر این کار را دارد، بهتر است که مدرک دانشگاهی مرتبط با این رشته را کسب کند.
توانایی کار با ماشین های اداری مثل ماشین حساب، پرینتر، اسکنر، فتوکپی و فکس بسیار برای یک حسابدار مفید می باشد.
تسلط بر نرم افزارهای آفیس نظیر اکسل، اکسس، پاورپونت، ورد و غیره جزو الزامات کار حسابداری است و هر حسابداری که توانایی و مهارت بیشتری در این نرم افزارها داشته باشد، حتما موفق تر خواهد بود.
توانایی کار با نرم افزارهای تخصصی حسابداری هم مزیت محسوب میشود. از آنجا که تقریبا تمام نرم افزارهای حسابداری از یک شکل و سیستم پیروی می کنند، معمولا تسلط بر کار یک نرم افزار برای هر حسابداری کافی است.
از آنجایی که حسابداری با مدارک و مستندات سر و کار دارد، مرتب بودن و سلیقه داشتن در انجام بایگانی بسیار برای هر حسابداری واجب است.
با توجه به تغییرات گسترده قوانین، لازم است هر حسابداری تا حدودی خود را در مورد تغییرات به روز نگه دارد.
فهم تئوری حسابداری لازمه ی کار حسابداری است.
مهارتهای نرم یعنی مهارت های ارتباطی و اجتماعی از جمله منظم بودن و توانایی انجام کار گروهی برای هر حسابداری واجب است.
قابل اعتماد بودن از ویژگی های بسیار حیاتی برای هر حسابداری است.
داشتن فهم خوب از ریاضیات می تواند به حسابداران کمک زیادی کند.

موقعیتهای کاری برای حسابداران

همانطور که گفتیم هر سازمانی نیاز به حسابدار و حسابداری دارد. بنابراین هیچ شرکتی نیست که نیاز به تیم حسابداری نداشته باشد. اما برخی از موسسات به دلیل نوع فعالیت خود به تعداد حسابداران بیشتری نیاز دارند. مثل بانکها، موسسات حسابرسی، موسسات خدمات مالی، شرکتهای سرمایه گذاری و شرکتهای بیمه ای.

موسسات خدمات مالی

با گسترش صنایع و شرکتها، موسسات خدمات مالی نیز گسترش یافته اند. این شرکتها با تمرکز بر خدمات مالی و حسابداری به انجام خدمات دیگری در حوزه های مالیاتی و تامین اجتماعی نیز می پردازند.

تحصیلات دانشگاهی حسابداری

در حال حاضر خیلی از نوجوانان هنگام انتخاب رشته روی به رشته حسابداری در سطح دبیرستان می آورند. داشتن دیپلم حسابداری می تواند شروعی خوبی برای کار حسابداری باشد. تقریبا هیچ دانشگاه معتبری نیست که رشته حسابداری و حسابرسی را تدریس نکند. اکنون حسابداری و حسابرسی جزو پر جمعیت ترین رشته های دانشگاهی است که دانشجویانی در مقاطع مختلف کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد تا دکتری را شامل می شود. همچنین گرفتم مدرک ACCA (مدرک انجمن حسابداران خبره انگلیس) که شاید معتبرترین و قدیمی ترین مدرک بین المللی در حوزه حسابداری باشد، به صورت غیرحضوری و آزمون محور همه ساله دانشجویان زیادی را جذب میکند.

درآمد و پرستیژ شغل حسابداری

حسابداری در سطوح بالای خود یعنی سطح مدیریت همیشه جزو پستهای سازمانی مهم در شرکتها است، بنابراین اگر کسی تجربه و مهارت های لازم در این رشته را داشته باشد، حتما می تواند به درآمدهای بالا برسد. همچنین به دلیل اینکه اطلاعات و اسرار شرکت در هر شکلی در امور مالی وجود دارد، و به نوعی حسابداری امین مالک محسوب می شود این شغل همیشه جزو شغلهای با پرستیژ محسوب شده است.

نهادهای حسابداری

بزرگترین و مهم ترین نهاد حسابدای جهان، فدراسیون بین المللی حسابداران(IFAC) می باشد و همچنین بالاترین نهاد حسابداری ایران سازمان حسابرسی است که وظیفه تنظیم مقررات و انتشار استانداردها را در ایران به عهده دارد. از دیگر نهادهای حسابداری ایران می توان به جامعه حسابداران رسمی و انجمن حسابداران خبره ایران(قدیمی ترین نهاد حسابداری ایران)، انجمن حسابداری ایران و انجمن مدیران مالی حرفه ای ایران اشاره کرد.

مدارک حرفه ای

حسابداری به عنوان یک حرفه دارای مدارک حرفه ای متعددی است و مدرک حسابدار رسمی (CPA)از معروف ترین و معتبرترین مدارک رشته حسابداری است. همچنین مدارک مدیرمالی خبره، کارشناس رسمی دادگستری و مشاور رسمی مالیاتی از دیگر مدارک حرفه ای در ایران می باشند.

روز حسابدار

در سال 2007 میلادی، فدراسیون بین المللی حسابداران(آیفک) در سی امین سال تاسیس اش، 2 تا 8 دسامبر را به عنوان هفته جهانی حسابداری اعلام کرد و از اعضای خود در همه کشورهای جهان خواست آن هفته را به همین نام اعلام کنند و گردهمایی هایی را به همین مناسبت انجام دهند. در آن سال انجمن حسابداران خبره ایران و جامعه رسمی حسابداران ایران، انجمن حسابداری ایران، انجمن مدیران مالی حرفه ایران و سازمان حسابرسی به اتفاق، 15 آذر هر سال را به عنوان روز حسابدار در ایران نام گذاری کردند. بعد از آن سال هر ساله حسابداران این روز را در ایران گرامی می دارند، اما همچنان تلاش های فردی و انجمنی منتج به راه یافتن این روز به تقویم رسمی و ملی ایران نشده است.

هویت حرفه ای

حسابداری به عنوان شغلی حرفه ای به شدت نیازمند هویت بخشی به اعضای خود است. انجمن ها گام مهمی در هویت بخشی به حسابداران برداشته اند. به نظر می آید، خوش قولی، خوش حسابی، رازداری و تعهد و مراقبت حرفه ای از جمله مهم ترین ویژگی های هویت بخش حسابدارن است.

مشاهیر حسابداری ایران

شاید پایه گذاری حسابداری نوین ایران به ده های چهل و پنجاه شمسی بر میگردد. از آن زمان تا کنون مشاهیر و افراد بزرگی به گسترش رشته حسابداری در ایران یاری رسانده اند از جمله محمد مهدی سمیعی، حسن سجادی نژاد، عزیز نبوی، اسمعیل عرفانی و فضل الله اکبری که هر کدام در کنار بزرگان دیگری، سهم مهمی در فراگیری و رشد این رشته در ایران داشته اند.

آینده حسابداری

در جهان:

همانطور که در ابتدای این یادداشت گفتیم، حسابداری از دیرباز با بشر همراه بوده است و در آینده هم اینچنین خواهد بود. فقط تکنولوژی و کامپیوتر وظایف حسابداران را تحت تاثیر قرار خواهند داد. همانطور که تا همین چند دهه پیش حسابداری با قلم و کاغذ و چرتکه انجام میشود و امروز کامپیوترها جای آن ها را گرفته اند، وظایف حسابداران از انجام کارهای تکراری و روتین به انجام کارهای تحلیلی تغییر خواهد کرد. در حال حاضر روند های فراگیری از تکنولوژی برای انجام کارهای مالی وجود دارد و هوش مصنوعی هر روز ایده ی جدیدی برای جلوگیری از کارهای تکراری را بوجود می آورد.

در ایران:

حسابداری در ایران نیز جدا از جهان حرکت نخواهد کرد، اما به دلیل وجود قوانین مالیاتی جدید و جدیت سازمان امور مالیاتی در سالهای اخیر برای جلوگیری از فرار مالیاتی، به نظر می رسد در سالهای پیش رو حسابداری رشد بهتری در ایران داشته باشد.